Brochure
De geschiedenis van de molen en zijn voorgangers in Middenbeemster is in 2013 uitvoerig beschreven in het boekje De geschiedenis van korenmolen De Nachtegaal in de Beemster. Dit boekje, geschreven door Jaap van der Veen, verscheen bij de heropening van de molen na de verplaatsing en restauratie van de molen in 2013. Het boekje is op de molen te koop voor €5,00.
Artikel bewonersgeschiedenis
De bewonersgeschiedenis van de molen is in 1994 grondig uitgezocht door N. Th. van der Lee en gepubliceerd in het Jaarboek Waterland 1995.
- Klik hier om het artikel te lezen als pdf
- Klik hier om het artikel te lezen als tekst, met aantekeningen
Bouwhistorisch onderzoek
Voorafgaand aan de restauratie is door de molenbouwhistoricus Nico Jurgens een bouwhistorisch verkenning verricht. Volgens dat rapport is de molen kennelijk zeventiende-eeuws, maar is aan de constructie zichtbaar dat de molen geheel of gedeeltelijk gedemonteerd is geweest. Vermoedelijk in de negentiende eeuw werden onderdelen vervangen door tweedehands materiaal, en door restauraties in 1950 en 1972 zijn veel bouwsporen verloren gegaan. Als de molen in 1669 op deze plek zou zijn gebouwd, zijn er geen duidelijke verklaringen te geven voor het kennelijk losnemen van achtkantstijlen, de kennelijke oorspronkelijke positie van het luiwerk en de rechthoekige vorm op de Kadastrale Minuut van 1813.
Klik hier om het bouwhistorisch onderzoek te lezen.
Archeologisch onderzoek
Bij het begin van de restauratie is door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed archeologisch onderzoek verricht op het terrein van Ron Groen, op de plek waar de molen voor 2013 stond. Dit archeologisch onderzoek is uitgevoerd door de archeoloog Menno van der Heiden. Hij heeft van dit onderzoek een voorlopig rapport opgesteld.
Klik hier om het voorlopige archeologisch rapport te lezen.
Kleuronderzoek
Tijdens de restauratie is door de kleurdeskundige Suzanne Fischer kleuronderzoek verricht naar de oorspronkelijke kleuren van de molen. Het stichtingsbestuur heeft bij de aanvang van de restauratie besloten om na de restauratie de kleuren terug te brengen die voor de restauratie van de molen nog aanwezig waren. Hiertoe was besloten omdat van veel onderdelen de oorspronkelijke kleur niet meer te achterhalen viel doordat het desbetreffende onderdeel was vervangen in de loop der tijd.
Klik hier om het rapport met de resultaten van het kleuronderzoek te lezen.
Naderhand ontstond hier deining over omdat de redactie van het blad Molenwereld vond dat het stichtingsbestuur wel degelijk terug had moeten grijpen op een oudere kleurstelling die meer recht deed aan de oorspronkelijke opzet van de molen. Welke periode gekozen had moeten worden bleef discutabel.
Klik hier om het artikel uit het blad Molenwereld te lezen.
Krantenartikel van 9 maart 1970
Klik hier om een krantenartikel van 9 maart 1970 te lezen waarin de plaatselijk molenkenner Jan van Egmond de geschienis van de kap van de molen beschrijft.